Rebetika Gecesi, Uruguaylı Müzisyenler ve Ferdi Özbeğen
Sevgili okur,
Ne garip bir başlıkla oldu değil mi bu mektubun girişi? Rebetika gecesinde Uruguay müziğinin işi ne, konu nasıl Ferdi Özbeğen’e gelebildi dediğinizi duyar gibiyim. Yani ben olsam derdim en azından. İyisi mi hikayeyi başa sarayım ve size ülkemizde yıllardır dilimize pelesenk olmuş bir şarkının köklerini anlatayım.
Instagram vasıtasıyla keşfettiğim bir hesap (@rebetika.arkanaki) ve bu hesabın sahibi Arkan Bey var. Kendisi anladığım kadarıyla Londra’da yaşayan İzmirli bir bey. Yunan halk müziği diyebileceğimiz Rebetika’nın (bazı yerlerde rebetiko veya rembetiko diye yazıldığını da görebilirsiniz, sanırım hepsi doğru) bir hayranı. Bu konuda okuyan, yazan, dinleyen ve bunu da sosyal medyada paylaşan Arkan Bey, cuma geceleri Instagram üzerinden canlı yayınlar yapıyor. Böylece bir müzikten daha fazlası olan bu köklü kültürü de anlatmaya çalışıyor. Ne kadar süredir yayın yapıyor bilmiyorum ama ben geçen hafta keşfedip de denk geldim ve müzikli, kadeh tokuşturmalı, Yasuuu! nidalı pek keyifli saatler geçirdim. O akşamki listesinin Spotify bağlantısını bırakıyorum. Profilinde başka listeler de bulabilirsiniz.
Kendisi arka arkaya şarkılar çalarken arada anekdotlar da anlatıyordu. O gece karşı kıyıdan seslere bizim yakadan da şarkılar eklendi. Bir ara Ferdi Özbeğen’den Sensiz Yıllarda’ya geldi sıra. Şarkıya geçmeden önce bu şarkının çıkış yerinin Güney Amerika olduğunu öğrenmemle epey bir şaşkınlık yaşadım. Yetmişli yıllardan bugüne gelmiş pek çok güzel şarkının aranjman olduğunu biliyordum. Nedense Sensiz Yıllarda’nın aranje bir parça olduğunu düşünmemiştim. O kadar bizden gelen bir tınısı vardı ki. Şaşırtıcı kısmı bu değil tabii. Şaşırtıcı olan şarkının aslının Uruguaylı bir grup olan Los Iracoundos’a ait olmasıydı.
Los Iracundos 1958 yılında Uruguay’ın Paysandú şehrinde kurulmuş. O dönemin meşhur türü rock and roll’u andıran bir müzikleri var. Ünleri daha ziyade kendi ülkeleri ve komşu ülkelerde sınırlı kalmış. Ama gelin görün ki 1968’de kaydettikleri bir şarkılarının ünü okyanusları, kıtaları aşmış, üzerine Fikret Şeneş marş gibi ezberlediğimiz sözleri yazmış ve Sensiz Yıllarda ortaya çıkmış.
Şarkının orijinalinin ismi Puerto Montt. Anlamı nedir derseniz de Şili’de bir şehrin ismiymiş. Şarkıda solist hüzünlü, ayrılıklı bir aşktan dem vuruyor, Puerto Montt şehrinde denize karşı sevdiğini bırakıp gittiğini anlatıyor. Sonra da bu parça bizim topraklarımıza ulaşıp bir başka aşkın sesi oluyor. Hatta iki aşkın diyelim çünkü aynı besteye farklı sözlerle yazılmış bir parça daha var; Sensiz Yaşamam. Ülkü Aker’in yazdığı sözler Ayla Dikmen tarafından seslendirilmiş.
Yıllarca Ajda Pekkan ve Nilüfer başta olmak üzere pek çok özel sesten duyduğumuz Sensiz Yıllarda’yı bir rebetiko akşamında ilk defa Ferdi Özbeğen’den dinlerken kökenini öğrenmek o kadar ilginç geldi ki bana. Belki bazılarınız bunu zaten biliyor, bazılarınız için de sıradan bir ayrıntı olabilir. Benim içinse müziğin ne kadar evrensel ve geniş, dünyanın da bir o kadar küçük olduğunu hatırlatan bir ayrıntı oldu. Orijinalini de öyle sevdim ki o akşamdan sonra defalarca dinledim. Ajda Pekkan versiyonunun gönlümdeki yeri hep farklı tabii, o ayrı konu. Sizin gönlünüzdeki hangisi peki?
Sevgiler,
Deniz
👏🌺
Teşekkürler :))